.jpg)
06.04 - 10.04.2020r.
Drodzy Rodzice!
Przedstawiam Państwu najczęściej występujące wady wymowy u dzieci w wieku przedszkolnym. Jednocześnie zaznaczam, że nie wszystko co odbiega od normy fonetycznej, podpada pod to pojęcie ( wada ). Przede wszystkim nie zaliczamy tu cech wymowy dziecięcej, które są normalnym przejawem jej niedojrzałości. I tak np.: u dziecka 3-4letniego nie wymawiającego głosek „ sz, ż, cz, dż oraz r” nie mówimy o wadach wymowy mimo, że odbiega ono od normy fonetycznej ale jest typowa cecha dla danego okresu rozwojowego dziecka. Nie mniej jednak jest to czas, by zapobiec poprzez zabawy i ćwiczenia logopedyczne błędom wymowy, które z czasem mogą zamienić się w wady w wyniku błędnego utrwalenia.
Seplenienie to nieprawidłowa mowa szeregów głosek: s, z, c, dz; sz, ż, cz, dż; ś, ź, ć, dź. Najczęściej spotykamy wadliwą realizację głosek sz, ż, cz, dż, które są wymawiane jak s, z, c, dz lub ś, ź, ć, dź. Głoski s, z, c, dz mogą być zmiękczone lub wymawiane jak sz, ż, cz, dż. Zdarza się, że są one opuszczane lub zastępowane przez inną głoskę np. c-s, c-t, z-d, cz-t, sz-h.
Rozróżnia się następujące rodzaje seplenienia:
- seplenienie międzyzębowe – polega ono na tym, że przy wymowie głosek s, z, c, dz język wsuwa się między zęby w linii środkowej lub bocznej, dolna szczęka jest opuszczona, brak zwarcia zębów. Brzmienie głosek jest tępe. Wymowa ta, zdecydowanie wadliwa, rzadko jest zauważana przez rodzica. Zwraca on uwagę dopiero wtedy, kiedy głoska sz, ż, cz, dż wymawiane są jak s, z, c, dz. Nie dostrzega, że dziecko przy wymowie wsuwa język między zęby. Nasuwa się uwaga, by obserwować wymowę dziecka, gdyż słuchowo możemy nie uchwycić różnicy w wymowie, zwłaszcza głosek przedniojęzykowo-zębowych czyli t, d, n, s, z, c, dz.
- seplenienie boczne – charakteryzuje się nieprzyjemnym brzmieniem. Artykulacja polega na niesymetrycznym ułożeniu całego języka. Szczelina nie tworzy się wzdłuż linii środkowej języka, lecz z boku. Układ warg jest nieprawidłowy, rozchylają się one w miejscu przechodzenia powietrza. Wyróżnia się dwa rodzaje tej wymowy:
a) ze zwarciem przednim - język układa się tak, jak przy głosce l, powietrze przepływa bokiem, prawą lub lewą stroną.
b) ze zwarciem tylnym - środek języka unosi się ku podniebieniu i zwiera się z nim z jednej lub z obydwu stron. Zniekształceniu ulegają głoski s, z, c, dz; sz, ż, cz, dż, ś, ź, ć, dź. – wszystkie bądź tylko niektóre.
- seplenienie wargowo-zębowe - polega na tworzeniu się szczeliny pomiędzy dolną wargą i krawędzią górnych siekaczy. Układ podobny jak przy wymowie f ;
- seplenienie przyzębowe – powstaje przy płaskim ułożeniu przodu języka. Wzdłuż języka nie tworzy się rowek. Powietrze przechodzi szerokim strumieniem. Brzmienie głosek przytępione.
Wśród przyczyn, które mogą powodować seplenienie wymienia się nieprawidłową budowę anatomiczną narządów mowy (krótkie wędzidełko, duży, gruby język) oraz ich niską sprawność ruchową (sztywny lub wiotki język), upośledzony słuch, niedostateczne różnicowanie dźwięków, naśladowanie złych wzorów, a także niektóre sprawy chorobowe górnych dróg oddechowych. Jednak opisane przeze mnie przyczyny należą do rzadkości, dlatego zadaniem nauczycieli – logopedów jest wskazanie właściwej drogi postępowania ( przykłady ćwiczeń) rodzica z dzieckiem, a zadaniem rodziców sumienne ćwiczenia każdego dnia po 10-15min dziennie w formie zabawy.
Życzę miłej pracy i proszę o informację zwrotną na e mail olag.niem@wp.pl
Źródło:
- „Elementy logopedii” – G. Demelowa,
- opracowanie własne.